هر جانداری برای بقا و ادامه نسل به تولید مثل نیاز دارد بدون تولید مثل نسل جانداران منقرض شده و دیگر وجود نخواهد داشت.
انواع تولید مثل :
دو نوع تولید مثل وجود دارد که عبارتند از جنسی و غیر جنسی.
تولید مثل غیر جنسی :
در تولید مثل غیر جنسی وجود یک جنس برای تولید مثل کافی است و به چهار روش انجام می شود :
- دو نیم شدن : باکتری ها از این روش تکثیر می شوند.
- جوانه زدن : مانند مخمر ها.
- قطعه قطعه شدن : گیاهانی مانند خزه را از این روش می توان تکثیر نمود.
- هاگ زایی : میتوان به کپک اشاره نمود.
تولید مثل جنسی :
در تولید مثل جنسی برای تولید مثل به دو نوع جنس نر و ماده جاندار نیاز است و بدلیل وجود کروموزوم های جنسی نر و کروموزوم های جنسی ماده تنوع در جانداران ، احتمال زنده ماندن و سازگاری با محیط زیاد است.
در این نوع تولید مثل جنس نر دارای اندام تولید مثلی نر که توسط آن سلول های جنسی نر یا گامت نر تولید میشود و جنس ماده دارای اندام تولید مثلی ماده که توسط آن سلول های جنسی ماده یا گامت ماده تولید می شود ، است و پس از عمل لقاح سلول های جنس نرم و ماده باهم ترکیب شده و سلول تخمک را به وجود می آورند ، سلول تخمک پس از تقسیم شدن طی گذشت زمانی رشد و نمو پیدا می کند و تبدیل به جانداری کامل خواهد شد.
تقسیم میتوز و میوز :
در تقسیم میتوز تعداد کروموزومهای سلول های اولیه با تعداد کروموزوم های سلول های بوجود آمده یکسان بود ولی در تقسیم میوز تعداد کروموزوم های سلول بوجود آمده نصف خواهد شد پس تولید مثل از طریق تقسیم میوز انجام می شود به اینصورت که نصف کروموزوم های سلول بوجود آمده از کروموزوم های سلول نرم و نصف دیگر از کروموزوم های سلول ماده تامین می شود.
گامت های (کامه های) نر و ماده :
گامت های ماده درشت تر و بزرگتر از گامت های نر است و تحرک آنها هم نسبت به نر کمتر است پس گامت نر به سمت ماده حرکت می کند.
لقاح :
ترکیب شدن سلول های (گامت های) نر و ماده را عمل لقاح می گویند. و دو نوع است لقاح داخلی و خارجی.
- لقاح داخلی : این لقاح در خشکی و یا آب و درون بدن جانور ماده صورت می گیرد ، تعداد گامت تولیدی کم است و احتمال زنده ماندن فرزندان بیشتر است ، خزندگان ، پرندگان ، پستانداران و برخی از ماه ها لقاح داخلی دارند.
- لقاح خارجی : در این نوع لقاح تعداد زیادی گامت تولید شده و در خارج از بدن جانور ماده ترکیب می شوند ، همه دوزیستان و بیشتر ماهیها لقاح خارجی دارند و همچنین این گامت ها داخل آب رها می شود پس لقاح در داخل آب انجام می شوند و امکان زنده ماندن فزرندان کم است زیرا لقاح خارج از بدن جاندار ماده انجام می شود و امکان خورده شدن آنها زیاد است .
رحم :
در بیشتر پستانداران قسمتی از بدن وجود دارد که در آن جنین نگهداری می شود و به آن رحم می گویند.
خود جنین از طریق بند ناف به بدن مادر وصل است و مواد غذایی خود را از طریق این بند که دارای رگ های خونی بسیاری است گرفته و مواد زائد خود را به بدن مادر می فرستد.
تولید مثل در انسان :
تولید مثل در انسانها از طریق غدد جنسی انجام می شود که این غدد در مردها بیضه ها و در زن ها تخمدانها هستند.
سلول جنسی مرد اسپرم نام دارد که ترشح آن از بعد از بلوغ بطور مداوم شروع شده و تا کهن سالی ادامه دارد و سلول جنسی زن گامت ماده نام دارد که تولید آن در هنگام جنین بودن انجام شده و باز قطع می شود و دوباره هنگام دوره بلوغ شروع شده و تا حدود سن ۵۰ سالگی ادامه دارد و هر ماه یک عدد تولید می شود.
تولید مثل جنسی در گیاه گلدار :
گیاه کامل گیاهی است که دارای کاسبرگ ، گلبرگ ، پرچم و مادگی است.
اندامهای تولید مثل در گیاهان شامل دو بخش است : بخش ماده ،مادگی(کلاله، خامه و تخمدان) و بخش نر ، پرچم ها(بساک و میله) هستند.
اگر هردو بخش در گیاه وجود داشته باشند گیاه دوجنسی است که بیشتر گیاهان از این نوع هستند و اگر هر یک از این دوبخش در گیاه وجود نداشته باشد ، گیاه تک جنسی بوده و نر یا ماده است.
روش تولید مثل :
درون بساک کیسه های گرده وجود دارند و داخل آنها تقسیمات صورت گرفته و دانه گرده تولید می شود ، هنگام تکامل دانه کیسه گرده پاره شده و دانه از کیسه گرده خارج می شود و در سطح کلاله که چسبنده نیز هست می نشیند ، هر دانه گرده دارای دو عدد سلول هست ، یک عدد سلول رویشی و یک عدد سلول زایشی ، در ادامه سلول رویشی رشد کرده و یک لوله (مسیری برای عبور سلول زایشی) را بوجود می آورد که به آن لوله گرده گفته میشود ، در مرحله بعد سلول زایشی از طریق لوله گرده وارد شده و به دو گامت نر تقسیم می شود این دو گامت درون تخمک قرار می گیرند و با گامت ماده ترکیب شده و عمل لقاح انجام میشود در ادامه از رشد تخمک دانه و از رشد تخمدان میوه بوجود خواهد آمد.
نیما
عالییی ممنون خیلی مفید بود