در این مقاله به بررسی یکی دیگر از رشته های تحصیلی در شاخه علوم تجربی با عنوان شنوایی شناسی میپردازیم تا دانش اموزان عزیز با مطالعه این مقاله ها با اطلاع و آگاهی بیشتری انتخاب رشته نمایند.
شنوایی شناسی(Audiology)
علم شناخت و مطالعه شنوایی و اختلالات آن است که شامل ارزیابی و تشخیص اختلالات شنوایی و تعادل، حفاظت و پیشگیری، آموزش و توان بخشی می شود. یعنی یک شنوایی شناس با استفاده از دستگاه های مختلف و آزمایشات متنوع به ارزیابی شنوایی و تشخیص ضایعات شنوایی از مسیر گوش خارجی تا کورتکس مغز پرداخته و یا سیستم تعادل را ارزیابی کرده و ضایعات آن را تشخیص می دهد و در نتیجه آزمایشات را به پزشک معالج از جمله متخصص گوش و حلق و بینی، مغز و اعصاب و یا اطفال ارائه می دهد. درضمن یکی از وظایف مهم شنوایی شناسی، پیشگیری و حفاظت از شنوایی میباشد. زیرا همه می دانیم که بهترین، راحت ترین و کم هزینه ترین راه برای حفظ بهداشت و سلامت یک جامعه پیشگیری است. در زمینه شنوایی نیز باید به یاری آزمون غربالگری شنوایی(پیش‌بینی افت شنوایی) از ضایعات مربوط به این بخش تا حدود زیادی پیشگیری نمود.
آزمونی است که باید در دوران نوزادی کودک انجام شود تا در صورت مشاهده ضایعات شنوایی از همان ابتدا تحت مداوا قرار گیرند. هم چنین در مهدکودک، مدرسه و در ابتدای ورود به دانشگاه نیز لازم است که کودکان و نوجوانان تحت غربالگری شنوایی قرار گیرند چرا که بسیاری از اختلالات شنوایی دیر آغاز میباشند و در سنین کودکی یا نوجوانی بروز می کنند. ازجهت دیگر افرادی که به نوعی در مراکز پر سر و صدا کار می کنند باید تحت این آزمون قرار بگیرند تا کسانی که دچار ضایعات شنوایی شده‌اند مشخص شده و مداوا شوند.
یک شنوایی شناس می تواند به توانبخشی بپردازد یعنی اگر مشکل شنوایی یا ناشنوایی یک فرد قابل درمان نباشد، شنوایی شناس با تجویز سمعک مناسب، تنظیم سمعک مورد نظر با گوش کم شنوا یا ناشنوا و ارائه آموزش های لازم برای چگونگی استفاده از سمعک به وی یاری می رساند. هم چنین در این مرحله شنوایی شناس به فردی که دچار ناشنوایی کامل است و یا قدرت شنوایی او بسیار کم است و نمی تواند به یاری حس شنوایی خود ارتباط برقرار کند، لب خوانی و گفتار خوانی را آموزش می دهند.
رشته شنوایی شناسی دارای چهار حیطه اصلی میباشد:
۱- ارزیابی و تشخیص اختلالات شنوایی و تعادل.
۲- پیشگیری و حفاظت شنوایی،(به آلودگی های صوتی کارخانجات و مراکز پر سر و صدا می پردازد تا خسارت های ناشی از آلودگی صوتی به حداقل برسد.)
۳- توانبخشی شنوایی،(شامل ساخت و تجویز انواع قالب گوش و تجویز و ارزیابی وسایل کمک شنوایی مانند سمعک می شود. )
۴- آموزش و مشاوره با افراد کم‌شنوا و ناشنوا، (به فرد کم شنوا طرز استفاده از سمعک را آموزش داده و او را با اصوات مختلف آشنا می سازد و به ناشنوا لب خوانی و گفتارخوانی را آموزش دده میشود.)
Audiology
توانایی های توصیه شده و موردنیاز:
دقت، لازمه رشته شنوایی شناسی است. چرا که اگر یک شنوایی شناس، آزمایش های مورد نیاز را با دقت انجام ندهد، حتی می تواند باعث یک عمل جراحی بی دلیل شود که نه تنها هیچ فایده‌ای ندارد بلکه مضر هم خواهد بود. هم چنین دانشجوی شنوایی شناسی باید به زبان انگلیسی مسلط بوده و به علم فیزیک علاقه‌مند باشد. چون رشته شنوایی شناسی در ایران یک رشته نوپا است، بیشتر کتب درسی آن به زبان انگلیسی می باشد و در نتیجه پیشرفت تحصیلی دانشجوی شنوایی شناسی منوط به تسلط بر زبان انگلیسی است. در ضمن دانشجوی این رشته باید به علم فیزیک بخصوص فیزیک صوت علاقه‌مند باشد چون درس فیزیک یکی از دروس پایه این رشته می باشد. دانشجوی این رشته باید به علوم تشریح و فیزیولوژی بویژه در زمینه شنوایی احاطه داشته باشد تا بتواند دانسته‌های خود را در این رابطه به کار بگیرد. برخوردهای عاطفی و داشتن صبر و حوصله برای موفقیت در این رشته لازم و ضروری است.
فارغ‌التحصیلان این رشته قادرند به امور زیر بپردازند:
– انجام آزمایش‌های تکمیلی و تشخیص محل ضایعه در سیستم شنوائی.
– تعیین و تجویز و ارزیابی مشخصات الکترو آکوستیکی و نوع سمعک و قالب مورد نیاز هر فرد دارای مشکل شنوائی.
– تشخیص کم شنوائی بر اساس آزمایش‌های انجام شده و تهیه گزارش ادیولوژیک و ارجاع به متخصص.
– تدریس برای افرادی که به نوعی نیاز به اطلاعات این رشته دارند (پزشکی، پیراپزشکی و…).
– همکاری با سایر متخصصین در زمینه‌های شنوائی و تکلم برای حفظ ارتباط معلول با جامعه و اطرافیان.
– تحقیق و بررسی در زمینه‌های شنوائی.
– مشخص کردن عیب دستگاههای شنوائی و در صورت امکان، کمک به رفع آن (اریومتری، امیدانس، سمعک و…).
– مشاوره با معلولین شنوائی و والدین آنها جهت ارتباط بهتر با اطرافیان و ارائه توصیه‌های لازم.
– ارائه طرح و برنامه ریزی‌های لازم در زمینه‌های مربوط به شنوائی و تکلم.
آینده شغلی و بازار کار
فارغ‌التحصیلان این رشته می توانند جذب بیمارستان ها و درمانگاه های گوش و حلق و بینی شده و یا به طور شخصی همراه با پزشک گوش و حلق و بینی کلینیک شنوایی شناسی دایر کنند. از سوی دیگر بازار کار این رشته در بخش غربالگری شنوایی بسیار وسیع است چون ما در حال حاضر میلیون ها دانش‌آموز داریم که تمامی آن ها باید در مقاطع مختلف تحصیلی تحت غربالگری شنوایی قرار گیرند. اهمیت این مساله زمانی روشن می شود که بدانیم اگر کودکان دارای آسیب شنوایی به موقع شناسایی شده و تحت درمان و یا اقدامات توانبخشی قرار گیرند، تا حدود زیادی اختلالات زبانی آن ها برطرف شده و می توانند با مردم ارتباط برقرار کنند و از انزوا خارج شوند اما اگر اختلالات شنوایی به موقع تشخیص داده نشود، نتیجه آن وضعیتی خواهد شد که درحال حاضر متاسفانه در بعضی از دانش‌آموزان مدرسه باغچه‌بان(مدرسه ناشنوایان) شاهد آن هستیم؛ دانش‌آموزانی که اگر در کودکی اختلالات شنوایی آن ها شناخته می شد و با آن ها کار شده و سمعک مناسب در اختیارشان قرار می گرفت، اکنون می توانستند در مدارس عادی درس بخوانند.
فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در این زمینه‌های فعالیت کنند:
–فعالیت در زمینه‌های آموزشی در دانشگاهها و مراکز تربیت معلم
– فعالیت در زمینه‌های تحقیقاتی در مؤسسات مربوطه
– مراکز مشاوره وابسته به سازمان بهزیستی و نظایر آن فعالیت در مراکز شنوائی شناسی خصوصی، دولتی، و مراکز دانشگاهی، بیمارستانها، درمانگاهها و مجتمع‌های توانبخشی.
– کارخانه‌ها و مراکز صنعتی جهت ارزیابی صوت، اثرات و پیشگیری.
– مدارس (عادی و استثنائی).
– خانه‌های بهداشت
– تأسیس و دریافت مجوز کلینیکهای خصوصی و مؤسسات شنوائی شناسی با همکاری مسؤلین فنی
ادامه تحصیل
این رشته در حال حاضر در ایران دوره دکتری ندارد و فارغ التحصیلان می‌توانند در صورت پذیرفته‌شدن در آزمون ورودی دوره کارشناسی ارشد را در رشته‌های شنوائی شناسی، زبان شناسی و کودکان استثنائی ادامه تحصیل دهند.
درس های پایه برای رشته شنوایی شناسی
– فیزیک عمومی میکروبیولوژی.
– تشریح تشریح و فیزیولوژی عمومی.
– تشریح و فیزیولوژی سر و گردن و گوش و حلق و بینی تشریح و فیزیولوژی مغز و اعصاب.
– ژنتیک پزشکی روان شناسی عمومی.
– بافت شناسی و آسیب شناسی عمومی بهداشت عمومی.
– کمک های اولیه بیوشیمی.
– فارماکولوژی مبانی علم گفتار.
– روش تحقیق آواشناسی.
– اصطلاحات پزشکی اصول توانبخشی.
– اکوستیک.
درس های اختصاصی برای رشته شنوایی شناسی
– مبانی علم شنوایی ارزیابی پایه شنوایی.
– آناتومی و فیزیولوژی دستگاه شنوایی و تعادل بیماری های گوش و روش های درمان آن.
– رشد طبیعی گفتار و زبان و اختلالات آن ارزیابی تکمیلی شنوایی.
– بیماری های مغز و اعصاب سایکواکوستیک.
– ایمیتانس ادیومتری رادیولوژی سر و گردن.
– شنوایی شناسی تشخیصی ۱و۲ فیزیوپاتولوژی اختلالات شنوایی و تعادل.
– اختلالات ارتباطی افراد کم شنوا تجویز و ارزیابی سمعک و سایر وسایل کمک شنوایی.
– بیماری های اطفال مبانی آزمون های الکتروفیزیولوژیک.
– روش های توانبخشی تربیت شنوایی.
– مدیریت در شنوایی شناسی الکترونیک در تجهیزات شنوایی.
– روان شناسی مبتلایان به کم شنوایی نویز و حفاظت شنوایی.
– زبان انگلیسی اختصاصی زبان آموزی.
– سمینار شنوایی و پروژه.
